Mikroklimat to ogół warunków fizycznych środowiska, które kształtują atmosferę w ograniczonej przestrzeni – na przykład w pomieszczeniu biurowym, hali produkcyjnej, magazynie czy innym miejscu pracy. Obejmuje on takie parametry jak temperatura powietrza, wilgotność względna, ruch powietrza czy promieniowanie cieplne. W przeciwieństwie do makroklimatu, który opisuje warunki pogodowe i atmosferyczne w skali globalnej lub regionalnej, mikroklimat odnosi się do otoczenia człowieka w jego bezpośrednim środowisku. Jest to zatem zbiór czynników, które mają realny i natychmiastowy wpływ na zdrowie, komfort oraz zdolność do wykonywania obowiązków zawodowych.

Zrozumienie mikroklimatu jest niezwykle istotne z punktu widzenia ergonomii i bezpieczeństwa pracy. Niekorzystne warunki mikroklimatyczne mogą prowadzić do spadku wydajności, pogorszenia samopoczucia, a w skrajnych przypadkach nawet do zagrożenia zdrowia i życia pracowników.

1. Temperatura powietrza – kluczowy czynnik wpływający na odczucie komfortu cieplnego. Zbyt wysoka temperatura może powodować przegrzanie organizmu, a zbyt niska – wychłodzenie.
2. Wilgotność względna – decyduje o zdolności organizmu do skutecznego odparowania potu. Zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka wilgotność może zakłócać procesy termoregulacji.
3. Prędkość ruchu powietrza – odpowiada za konwekcję ciepła z powierzchni skóry. Niewielki przepływ powietrza sprzyja gromadzeniu się ciepła, natomiast jego nadmierna prędkość może powodować uczucie przeciągu.
4. Promieniowanie cieplne – związane z nagrzanymi powierzchniami i źródłami ciepła, oddziałuje na człowieka poprzez promieniowanie podczerwone, które często nie jest odczuwane bezpośrednio, a mimo to znacząco wpływa na bilans cieplny organizmu.

Pomiary mikroklimatu są procesem złożonym, wymagającym specjalistycznych urządzeń i wiedzy. Aby uzyskać wiarygodne wyniki, stosuje się różne techniki i przyrządy pomiarowe:

• Temperatura powietrza lub temperatura operacyjna – mierzona za pomocą termometrów wyposażonych w czujniki oporowe (np. Pt100).
• Średnia temperatura promieniowania – wyznaczana przy użyciu termometrów rtęciowych, termopar bądź specjalnych czujników umieszczonych w poczernionej kuli, która pochłania promieniowanie podczerwone.
• Prędkość przepływu powietrza – oceniana za pomocą anemometrów: kierunkowych, łopatkowych lub termistorowych.
• Wilgotność względna – mierzona higrometrami bądź psychrometrami.
• Temperatura wilgotnego termometru – wyznaczania termometrem reagującym na termperaturę i  warunki odparowania wilgoci.

Same pomiary nie wystarczają, aby ocenić wpływ mikroklimatu na organizm człowieka. Dlatego na podstawie zebranych danych oraz informacji o intensywności pracy (tempo metabolizmu) oblicza się specjalne wskaźniki, takie jak: WBGT (Wet Bulb Globe Temperature), IREQ, PMV (Predicted Mean Vote), PPD (Predicted Percentage Dissatisfied), ET. Wskaźniki te pozwalają określić, czy dane warunki mieszczą się w granicach norm określonych w przepisach oraz czy mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia pracowników. Wyniki analiz są następnie uwzględniane w Ocena Ryzyka Zawodowego.

Z uwagi na złożoność badań oraz konieczność zachowania wysokiej dokładności, pomiary mikroklimatu powinny być realizowane przez wyspecjalizowane laboratoria posiadające odpowiednie uprawnienia i sprzęt. Tylko wtedy uzyskane dane mogą stanowić podstawę do rzetelnej oceny warunków środowiskowych i wdrożenia działań korygujących, jeśli okaże się, że mikroklimat odbiega od wartości zalecanych.