Pozyskanie dotacji na poprawę warunków pracy w mikroklimacie zimnym w Konkursie ZUS jest praktycznie niemożliwe.
Przedsięwzięcia, które mogą być dofinansowane w Konkursie ZUS, są umieszczone w Katalogu działań inwestycyjnych i doradczych, w ramach Regulaminu Konkursu. Do każdego z działań wymagane jest spełnienie wielu warunków i załączanie rozlicznych uzupełnień. Niektóre wymagania prowadzą do dowolności interpretacyjnych, konieczności wszechstronnego analizowania poszczególnych sformułowań.

Mikroklimat zimny w środowisku pracy stwierdzany jest, kiedy temperatura powietrza wynosi poniżej 10°C, ruch powietrza jest szybszy od 0,1 m/s i jego wilgotność względna jest większa od 5%. Kolejny wskaźnik określa dopuszczalne wychłodzenie ogólne organizmu, który obejmuje warunki środowiska termicznego, wydatku energetycznego oraz izolacyjność i przepuszczalność odzieży.

Zakup i instalacja urządzeń i elementów klimatyzacji ogólnej do stosowania w warunkach mikroklimatu zimnego, na przykład: central klimatyzacyjnych, central wentylacyjno-klimatyzacyjnych, wentylatorów, filtrów, nawiewników powietrza, regulatorów, przewodów – w Konkursie ZUS można ubiegać się o dofinansowanie do 200 000 zł, pod warunkiem występowania przekroczenia wartości dopuszczalnych wskaźników mikroklimatu zimnego, z emisji zimna z maszyn i procesów technologicznych.

Wartości wskaźnika mikroklimatu zimnego opisują między innymi zależność pomiędzy t(CW) – temperaturą odczuwalną – a dozwolonym czasem ekspozycji, czyli przebywania w tej temperaturze. Z kolei temperatura odczuwalna t(CW) zależy od temperatury powietrza, promieniowania podczerwonego, prędkości ruchu i wilgotności powietrza. Pracownicy przebywający w zimnym mikroklimacie posiadają stosownie dobraną odzież ochronną, obuwie, rękawice, nakrycia głowy itp., które zapobiegają szkodliwemu wychłodzeniu organizmu.

Pracodawca jest zobowiązany zapobiegać występowaniu mikroklimatu zimnego i jego skutkom. Jak w innych zagrożeniach bezpieczeństwa pracy, może zastosować środki ochrony indywidualnej, w tym wypadku odzież termiczną, po wyczerpaniu możliwości zastosowania środków ochrony zbiorowej, czyli po wykluczeniu lub ograniczeniu niekorzystnych parametrów mikroklimatu.

Typowym rozwiązaniem jest podniesienie temperatury powietrza w środowisku pracy lub oddzielenie źródeł zimna od środowisk, w których przebywa pracownik. Niekiedy jest to jednak niemożliwe.

Pewien przedsiębiorca z branży spożywczej, z przyczyn technologicznych, musi utrzymywać odpowiednio niską temperaturę, przez co nie mógł zastosować ogrzewania lub izolacji. Zaproponował natomiast metodę osuszania powietrza, dzięki której byłoby możliwe obniżenie wilgotności do poziomu, w którym temperatura odczuwalna t(CW) podniosłaby się tak istotnie, że odczuwalnie poprawiłby się komfort cieplny pracowników. Kreatywne i niespotykane.

Niestety, konkursowi sędziowie, oceniający wnioski konkursowe, uznali, że takie działanie nie jest warte dofinansowania.

Formalistycznie, ten przedsiębiorca spełnił tylko jeden z trzech warunków wymaganych w Konkursie zasad zwalczania zimnego mikroklimatu – mikroklimat ten w środowisku pracy pochodził od maszyn i konieczności technologicznych.

Ogrzewanie powietrza, które wcześniej było celowo schłodzone do celów technologicznych, za pomocą np. instalacji klimatyzacyjnej, doprowadziłoby do popsucia produkowanej żywności. Poza tym w tym środowisku było „za ciepło” – tylko 1–3°C. Gdyby występowało np. minus 24°C, dopuszczalny wskaźnik mikroklimatu zimnego byłby z pewnością przekroczony i spełniony byłby kolejny warunek.

Jednak nadal nie była zastosowana instalacja stricte klimatyzacyjna i za to przedsiębiorca został ukarany wykluczeniem z Konkursu.

Restrykcyjne, formalne warunki przekroczenia wskaźnika zimnego mikroklimatu w praktyce występują bardzo rzadko. Pracownicy – najważniejsi w bezpieczeństwie pracy – cierpią od mrozu i meczą się w grubych ubraniach termicznych. Czy rzeczywiście praca w temperaturze 1°C jest na tyle przyjemniejsza od pracy w minus 24°C, że nie zasługuje na dofinansowanie w Konkursie ZUS?

Dobre rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo pracy nie znajdują uznania u konkursowych sędziów i urzędników, chętnie stosujących formalne zapisy stworzonych przez siebie regulaminów i katalogów. Tak trudno zrozumieć uzasadnienie ich negatywnych ocen. Czas, aby coś w tym rozsądnie zmienić. Może powinno się wysłuchać pracodawców i pracowników?