Skip to main content
Dofinansowania

Case consultingowy: mikroklimat gorący/zimny — jak kwalifikujemy projekt do dofinansowania

Ten tekst to praktyczny case konsultingowy przeznaczony dla menedżerów i właścicieli zakładów, którzy stoją przed problemem jednoczesnego występowania stref gorących i zimnych w tym samym obiekcie. Pokażemy, jak krok po kroku przeprowadzić ocenę, jakie pomiary zlecić, jak dobrać rozwiązania techniczne i organizacyjne oraz jak sformułować część merytoryczną wniosku o dofinansowanie, by projekt został oceniony jako adekwatny i mierzalny

Charakterystyka problemu

W wielu halach produkcyjnych występuje sytuacja mieszana: część linii produkuje przy podwyższonej temperaturze (np. piece, strefy obróbki cieplnej), podczas gdy obok funkcjonują strefy montażu lub pomieszczenia biurowe, gdzie pracownicy wymagają niższych temperatur. Taka heterogeniczność powoduje:

  • nierównomierne warunki pracy i spadek komfortu;

  • rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń z gorących stref do stref czystych;

  • trudności w zaprojektowaniu instalacji, która jednocześnie schłodzi i zapewni wymianę powietrza tam, gdzie to konieczne;

  • ryzyko „systemowego błędu” we wniosku, jeśli pomiary i rekomendacje nie będą spójne.

Faza 1: wstępna analiza i mapowanie stref

  1. inwentaryzacja procesów — spisz wszystkie stanowiska i procesy, oznacz strefy gorące i strefy chłodne;

  2. mapowanie natężenia pracy ludzi — określ typ wysiłku (lekki, umiarkowany, ciężki) dla każdego stanowiska;

  3. identyfikacja źródeł zanieczyszczeń — piece, wydechy maszyn, stanowiska lakiernicze, szlifiernie;

  4. ustalenie celów projektu — czy priorytetem jest ochrona zdrowia, komfort termiczny, redukcja pyłu/mgły, czy kombinacja tych celów.

Faza 2: pomiary „przed” — co i jak mierzyć

Zleć akredytowanemu laboratorium pomiary dobrane do specyfiki stref:

  • w strefach gorących: WBGT, temperatura powietrza i promieniowania, wilgotność, LZO jeśli występują piece z emisją;

  • w strefach chłodnych i strefach pracy stacjonarnej: PMV/PPD, prędkość powietrza, temperatura i wilgotność;

  • ogólnie: stężenia pyłów (PM2.5/PM10), CO/NOx przy obecności silników spalinowych, pomiary mgły olejowej przy obróbce metali;

  • rejestracja w czasie pracy: pomiary powinny obejmować typowy cykl produkcyjny, uwzględniając szczytowe obciążenia.

Dane pomiarowe mają służyć do kwalifikacji problemu — czy dominującą kwestią jest przeciążenie cieplne, dyskomfort termiczny, czy obecność zanieczyszczeń wymagających filtracji i odciągów.

Faza 3: analiza wyników i decyzja o kwalifikowalności

Kryteria decydujące o tym, czy projekt kwalifikuje się do dofinansowania:

  • pomiary wykazują przekroczenia progów zdrowotnych lub norm komfortu (WBGT powyżej normy dla danej intensywności pracy; PMV poza przedziałem −0,5…+0,5; stężenia pyłów/LZO przekraczające wartości referencyjne);

  • istnieje logiczna karta nr: problem → rozwiązanie → rezultat (np. wysoka WBGT przy stanowisku X → instalacja odciągu i zwiększenie wymiany powietrza → obniżenie WBGT o X°C);

  • rozwiązanie jest proporcjonalne do skali problemu i trwałe (z planem serwisów i eksploatacji);

  • w kosztorysie znajdują się realne oferty i kalkulacje kosztów eksploatacji.

Jeśli pomiary pokazują wyłącznie dyskomfort termiczny w strefach biurowych, projekt można ograniczyć do centrali wentylacyjnej lub klimatyzacji; jeśli natomiast występują zanieczyszczenia emisji procesowych, konieczne będą odciągi miejscowe i filtry — same układy klimatyzacyjne nie wystarczą.

Faza 4: koncepcja techniczna — możliwe podejścia

Dla złożonych przypadków proponuję rozwiązanie etapowe:

etap 1 — izolacja i odciąg źródłowy

  • wdrożenie odciągów miejscowych przy źródłach emisji w strefach gorących;

  • lokalne uszczelnienia i osłony, by ograniczyć transfer ciepła i zanieczyszczeń do stref chłodnych.

etap 2 — strefowanie i bariery powietrzne

  • wykorzystanie strefowania wentylacyjnego: ciśnieniowanie stref (dodatnie ciśnienie w strefach czystych, ujemne w strefach zanieczyszczonych), kurtyny powietrzne, przegrody;

  • zaprojektowanie tras przepływu powietrza tak, by powietrze z gorących stref nie przepływało do stref montażowych.

etap 3 — centrala wentylacyjno-klimatyzacyjna i rekuperacja

  • zastosowanie centrali z dopływem świeżego powietrza i odzyskiem ciepła tam, gdzie opłaca się ekonomicznie;

  • rozdzielenie układów klimatyzacyjnych: oddzielne obiegi dla stref wymagających kontroli temperatury i izolowane kanały dla stref procesowych.

etap 4 — automatyka i sterowanie

  • system sterowania VAV/EC umożliwiający dopasowanie wydajności do bieżącego obciążenia;

  • monitorowanie parametrów i automatyczne scenariusze (przy przekroczeniu WBGT/PMV/PD uruchamianie dodatkowego odciągu).

Faza 5: koszty, warianty i ocenianie ekonomiczne

Przygotuj trzy warianty rozwiązania:

  • wariant podstawowy — najpilniejsze odciągi źródłowe i oznakowanie stref;

  • wariant optymalny — odciągi + centrala z filtrem + bariery powietrzne;

  • wariant rozbudowany — pełne strefowanie, rekuperacja, automatyka i monitoring.

W kosztorysie uwzględnij koszty instalacji oraz koszty eksploatacyjne (filtry, energia, serwis) na minimum 3–5 lat. Do wniosku dołącz wyliczenia prostego ROI: oszacowanie zmniejszenia absencji, poprawy wydajności, redukcji kosztów leczenia i potencjalnych oszczędności energetycznych przy rekuperacji.

Faza 6: wskaźniki rezultatu i monitoring „po”

Określ mierzalne wskaźniki, np.:

  • obniżenie WBGT na stanowisku X z Y°C do ≤Z°C (pomiar akredytowanego laboratorium w 30 dni po uruchomieniu);

  • obniżenie PM10 o min. X% na stanowisku Y;

  • osiągnięcie PMV w przedziale −0,5…+0,5 w strefach biurowych;

  • spadek absencji z powodów układu oddechowego o X% w ciągu 12 miesięcy.

Zapewnij harmonogram badań kontrolnych: 30 dni, 90 dni i 12 miesięcy po uruchomieniu.

Faza 7: dokumentacja do wniosku — co załączyć

  • raport pomiarów „przed” (protokoły, pliki surowe);

  • koncepcję techniczną z rysunkami sytuacyjnymi pokazującymi strefowanie;

  • min. dwie oferty wykonawcze i kosztorys inwestorski;

  • plan serwisowy i umowa serwisowa (proponowana);

  • dokumentacja foto-opisowa „przed”;

  • opis metodyki i harmonogram badań kontrolnych „po”.

Fragment gotowy do wklejenia do wniosku

W zakładzie wykryto heterogeniczny mikroklimat: strefa A (linia obróbki cieplnej) charakteryzuje się wysoką emisją ciepła i zanieczyszczeń, zaś strefa B (montaż) wymaga warunków termicznych sprzyjających pracy precyzyjnej. Pomiary akredytowanego laboratorium z dnia DD.MM.RRRR wykazały: na stanowisku X (strefa A) wartość WBGT = Y°C (próg krytyczny), natomiast w strefie B wartość PMV = +1,3, PPD = 45% (brak komfortu termicznego). Proponowany projekt zakłada etapowe wdrożenie: 1) montaż odciągów miejscowych przy źródłach emisji w strefie A; 2) wprowadzenie strefowania powietrznego i bariery ciśnieniowej; 3) instalację centrali wentylacyjno-klimatyzacyjnej z filtracją dla stref wymagających kontroli temperatury; 4) system automatyki umożliwiający regulację przepływu powietrza. Oczekiwane rezultaty: obniżenie WBGT na stanowisku X do ≤Z°C oraz osiągnięcie PMV w przedziale −0,5…+0,5 w strefie B. Do wniosku dołączono protokoły pomiarowe, trzy oferty wykonawcze oraz kosztorys inwestorski. Monitoring efektu zostanie przeprowadzony 30 i 90 dni po uruchomieniu instalacji.

Mikroklimat mieszany wymaga podejścia analitycznego i etapowego. Klucz do kwalifikacji projektu leży w rzetelnych pomiarach, jasnym powiązaniu problem → rozwiązanie → rezultat oraz w przedstawieniu planu utrzymania efektu. Projekty zrealizowane według powyższej ścieżki są dobrze oceniane merytorycznie, ponieważ pokazują konkretną redukcję ryzyka oraz trwałość efektów. Jeśli chcesz, mogę przygotować dedykowaną tabelę pomiarów i gotowe fragmenty opisu technicznego dostosowane do Twojego obiektu.